سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار چگونه است؟
در سال های گذشته برای خیلی از افراد، سرمایه گذاری در بورس، فرآیندی پیچیده و ناشناخته به نظر می آمد. هرچند که ممکن است همچنان این فرآیند برای عموم مردم کاملا شناخته شده نباشد. اما با کسب کمی آگاهی و مطالعه درخصوص نحوه ورود به بورس و شروع سرمایه گذاری در این بازار، متوجه خواهید شد که سرمایه گذاری در بورس میتواند تجربه خوشایندی از ورود به بازاری جدید و متفاوت از سایر گزینه های سرمایه گذاری باشد.
در گام اول برای تبدیل شدن به یک سرمایه گذار یا فعال بورسی، نیازمند دریافت کد بورسی هستید. کد بورسی همانند کدملی، شناس های برای تشخیص هویت شما در بورس است. اگر تاکنون کد بورسی دریافت نکردهاید، اولین قدم برای دریافت این کد، انجام احرازهویت و به اصطلاح سجامی شدن است.
سجام یا سامانه جامع اطلاعات مشتریان، سامانهای است که توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه به منظور یکپارچه سازی اطلاعات فعالین بازار سرمایه پیاده سازی شد. پس از اینکه در سامانه سجام ثبت نام کنید، این سامانه اطلاعات دریافتی شما را اعتبارسنجی میکند. بنابراین صحت اطلاعات هویتی، مالی و بانکی شما توسط سامانه بررسی شده و درصورت تایید اطلاعات یک کد پیگیری دراختیار شما قرار میگیرد.
پس از آن برای انجام احرازهویت فیزیکی باید به یکی از مراکز منتخب احرازهویت سجام، مراجعه کنید. جهت رفاه حال سرمایه گذاران و باتوجه به شیوع ویروس کرونا در سال های قبل، امکان احرازهویت الکترونیک نیز برای آن دسته از افرادی که امکان مراجعه حضوری به مراکز منتخب احرازهویت را ندارند، فراهم شده است. سامانه هایی که مجوز لازم برای انجام احرازهویت الکترونیک را دارند در سامانه سجام معرفی شدهاند.
با انجام احرازهویت حضوری و یا الکترونیکی، و تایید احرازهویت شما توسط سجام، فرآیند احرازهویت شما در بازار سرمایه تکمیل شده و درصورتی که تاکنون کدبورسی نداشته اید، همراه با پیامک تایید احرازهویت، کد بورسی نیز برای شما ارسال میگردد. از این پس شما به عنوان یک فعال احراز یا سجامی شده در بازار سرمایه، به تمامی سرویسهای خدماتی این بازار دسترسی داشته و در مراجعه به نهادهای مالی یا شرکتهای کارگزاری، نیاز به احرازهویت مجدد ندارید.
لازم به ذکر است که عدم نیاز به احرازهویت مجدد در کارگزاری، به معنای عدم نیاز به ثبتنام و امضای قراردادهای مربوط به دریافت خدمات از کارگزاریها نیست.
یعنی شما پس از سجامی شدن، با انتخاب کارگزاری موردنظر خود، باید فرآیند ثبت نام و تکمیل قراردادهای دریافت خدمات از کارگزاری مربوطه را نیز انجام دهید.
در راستای تسهیل فرآیندهای مربوط به ثبتنام و تکمیل قراردادهای کارگزاری، اکثر کارگزاری های فعال در بازار سرمایه اقدام به راه اندازی سامانه ثبت نام غیرحضوری کرده اند. در سامانه ثبت نام غیرحضوری کارگزاری پس از ورود کدملی و موبایلی که در سامانه سجام ثبت کرده اید، کلیه اطلاعات هویتی و مالی تایید شده شما از سامانه سجام فراخوانی شده و پس از آن تنها نیاز به تکمیل و تایید سایر مدارک و قراردادهای موردنیاز کارگزاری را دارید.
این قراردادها شامل قرادادهای استفاده از خدمات معاملات آفلاین، معاملات آنلاین، سفارش گذاری تلفنی (کال سنتر) و سایر قراردادهای مربوط به دریافت سرویس های قابل ارائه از طرف کارگزاری به مشتریان میباشد.
در پایان این فرایند و بررسی تکمیل بودن قراردادها و اطلاعات شما توسط کارگزاری، نام کاربری و کلمه عبور سامانه های معاملاتی آفلاین و آنلاین بصورت پیامک برای شما ارسال میگردد. شما با اولین ورود به این سامانه ها و پس از تغییر رمز عبور خود، با نام کاربری دریافتی و رمز عبوری که تعیین کردهاید قادر به استفاده از این سامانه ها و انجام سیگنال خرید و فروش سهام به صورت مستقیم خواهید بود.
مقدار سود سرمایه گذاری در بورس
سود سرمایه گذاری در بورس چه قدر است؟شما با سرمایه گذاری مستقیم یا خرید سهم یک شرکت در بازار بورس میتوانید از دو محل به کسب سود برسید. درحالت اول بازدهی و کسب سود از محل تفاوت بین قیمت خرید و قیمت فروش سهم حاصل میشود. بدین معنی که شما پس از بررسی و تحلیل، قیمت یک سهام را کمتر از ارزش واقعی آن برآورد میکنید و اعتقاد دارید که ارزش یا قیمت این سهم در آینده بالاتر خواهد رفت لذا اقدام به خرید یا سرمایه گذاری در این سهم میکنید.
باید به این نکته دقت داشته باشید که در روند تغییرات قیمت یا ارزش یک سهم، شرایط کلی بازار بورس و یا به عبارتی روند بازار، تأثیرگذار بوده و میتواند در مدت زمان رشد قیمتی مورد انتظار شما در سهم تغییراتی ایجاد نماید.
در حالت دوم شما به عنوان سهامدار شرکتی که اقدام به خرید سهم آن نموده اید، در سود حاصل از فعالیت آن شرکت، به قدرالسهم مالکیت خود، شریک هستید. در توضیح این حالت باید گفت که کلیه شرکت ها در راستای موضوع فعالیت اساسنامه خود درحال انجام فعالیت از جمله تولید کالا یا ارائه خدمات هستند که این فعالیت ها در راستای ایجاد درآمد و کسب سود هستند. کلیه شرکت های حاضر در بورس اوراق بهادار در انتهای یک سال مالی از فعالیت خود، اقدام به برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه میکنند.
در این مجمع صورت های مالی شرکت از جمله صورت سود و زیان و ترازنامه باحضور سهامداران و هیات رئیسه شرکت و همچنین حسابرس و بازرس سازمان بورس مورد بررسی قرار میگیرد و در پایان درصورتی که شرکت در پایان سال مالی موفق به کسب سود شده باشد، با تصمیم اکثریت سهامداران از منظر حق رای و مالکیت سهم، بخش یا تمامی سود خالص هر سهم تحت عنوان سود نقدی هر سهم بین سهامدارانی که در تاریخ برگزاری مجمع دارنده سهم شرکت بودهاند، تقسیم میشود.
بنابراین شما علاوه بر فرصت کسب بازدهی از محل تغییرات قیمتی سهم، درصورتیکه تا تاریخ برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت، سهم خود را نفروخته باشید، از محل سود تقسیمی شرکت نیز منتفع میشوید. یکی از مهمترین مزیتهای سرمایه گذاری بلندمدت در بورس، بهره مندی از فرصت دریافت سود نقدی برای سرمایه گذاران است.
ریسک سرمایه گذاری در بورس چقدر است؟
در کلیه بورسهای فعال در نقاط مختلف دنیا، هیچ نوعی از سرمایه گذاری، بدون ریسک نیست. سرمایه گذاری در بورس میتواند از طریق شناسایی ابزارهای مختلف و ایجاد یک سبد سرمایه گذاری متنوع، کم ریسک باشد اما بدون ریسک نه. با اینحال کسب بازدهی قابل توجه با پذیرش معقولانه ریسک برای هیچ سرمایه گذاری آن هم با اتخاذ رویکرد بلندمدت، غیرمحتمل نیست.
همه ما به عنوان اشخاص حقیقی، سطح مشخصی از تحمل ریسک را باتوجه به مقتضیات زمانی و شخصیتی داریم. براین اساس ما میتوانیم در بازهای از تحمل ریسک قرار بگیریم که این بازه در طیفی از کمریسک تا پرریسک، قرار میگیرد. پرسشنامه های مختلفی برای ارزیابی یا سنجش ریسک اشخاص براساس استانداردهای مختلفی طراحی شده است که با یک جستجوی ساده در اینترنت قابل مشاهده و استفاده می باشد. به این پرسشنامه ها، پرسشنامه ارزیابی یا سنجش ریسک گفته میشود. یکی از روشهایی که میتوانید تاحدودی به سطح ریسک پذیری خود آگاه شوید، استفاده از این پرسشنامه ها میباشد.
هرچه این پرسشنامه ها دقیق تر و براساس استانداردهای بروزتری تهیه شده باشند، میزان صحت و اعتبار نتایج آن بیشتر خواهد بود. برخی از این پرسشنامه ها حتی در پایان ارزیابی ریسک براساس سطح ریسک پذیری کاربر، اقدام به پیشنهاد نوع سرمایه گذاری مناسب براساس نتایج بدست آمده مینمایند که البته به عنوان پیشنهاد بوده و درنهایت تصمیم گیری نهایی درخصوص تشکیل سبد سرمایه گذاری در بورس، برعهده سرمایه گذار میباشد.
در کلیه بورسها از طریق ایجاد تنوع در ابزارهای مالی تلاش میشود تا برای هر سطح از ریسک پذیری گزینه مناسب برای سرمایه گذاری وجود داشته باشد. راه دوم برای کنترل میزان ریسک سرمایه گذاری، ایجاد سبد متنوع از گزینه هایی با سطوح ریسک مختلف میباشد. به عنوان مثال شما با مشخص کردن بودجه سرمایه گذاری در بورس میتوانید به جای یک انتخاب یا یک سهم، آن را بین سهام و صندوق سرمایه گذاری تقسیم کنید. این تقسیم بندی لزوما تقسیم بندی به نسبت مساوی نیست و شما میتوانید براساس سطح ریسک پذیری، وزن بیشتر یا کمتری به هر کدام از بخشهای سرمایه گذاری خود بدهید.
با این حال اگر بودجه محدودتری دارید پیشنهاد میشود از خرد کردن بیش از حد آن نیز پرهیز کنید چرا که ممکن است بخش قابل توجهی از مبلغ سرمایه گذاری خود را به دلیل پرداخت کارمزدهای مربوط به خرید و فروش سهام از دست بدهید. همین که سرمایه گذاری شما تقسیمی بین گزینه کمریسک و گزینهای با ریسک بالاتر و احتمال کسب بازدهی بیشتر باشد، معقول و منطقی خواهد بود.
چگونه در بورس حد ضرر تعیین کنیم؟
مواجهه با ضرر و زیان در سرمایه گذاری یکی از سخت ترین و پیچیده ترین موقعیت ها برای تصمیم گیری بهویژه برای افرادیست که مدت زمان زیادی از ورود آنها به بورس نمیگذرد. هرچند مواجهه با این شرایط برای کلیه افراد چه مبتدی و چه خبره بازار ناخوشایند است اما تجربه و دانش در این بازار به اتخاذ بهترین تصمیم و جلوگیری از تأثیر احساسات و رفتارهای هیجانی در این موقعیت ها کمک شایانی مینماید.
همواره باید بدانید که امکان ضرر و از دست دادن سرمایه به اندازه کسب بازدهی و رشدهای غیرمنتظره در بورس وجود دارد. افزایش آگاهی و اتخاذ رویکرد بلندمدت در این نوع از سرمایه گذاری از جمله ابزارهاییست که احتمال زیان در سرمایه گذاری را برای شما کاهش میدهد. یکی از روشهایی که میتوانید در زمان مواجهه با ضرر و زیان استفاده کنید تا بتوانید برای سرمایه گذاری خود تصمیم بگیرید استفاده از روش مشخص کردن حد ضرر میباشد که به احتمال قوی اگر در بازار بورس فعال باشید، این عبارت را بارها شنیده اید.
حد ضرر یعنی مشخص کردن اینکه شما تا چه اندازه میتوانید از دست دادن پول یا زیان سرمایه گذاری را بصورت منطقی تحمل کنید. اما حد ضرر چگونه محاسبه و مشخص میشود؟
فرض کنید که شما وجهی به مبلغ یک میلیون تومان را سرمایه گذاری کرده اید. در برههای از زمان سرمایه گذاری، ۱۰% از مبلغ شما بدلیل منفی شدن روند قیمتی سهم، مشمول زیان میشود. پس ارزش سرمایه گذاری شما درحال حاضر مبلغ نهصد هزار تومان است. درصورتیکه بخواهید این میزان از ضرر یعنی مبلغ صد هزارتومان از دسترفته را جبران کنید، به چه میزان درصد از سودآوری احتیاج دارید؟ به راحتی با روش زیر میتوانید میزان سود موردنیاز برای جبران این مقدار از زیان را محاسبه نمایید.
کافیست مبلغ صدهزار تومان را بر نهصدهزارتومان تقسیم کنید و حاصل این تقسیم را در عدد صد ضرب کنید. نتیجه این حاصل ضرب، درصد سود موردنیاز شما برای جبران ۱۰% ضرر خواهد بود.
در مثال ذکر شده حاصل عملیات فوق، ۱۱.۱۱% میباشد. پس شما برای جبران زیان ۱۰% نیاز به سود ۱۱.۱۱% دارید. آیا میتوانید این سود را از طریق سرمایه گذاری فعلی یا سایر گزینههای موجود در سبد دارایی یا پرتفوی خود جبران کنید؟
بنابراین با یک محاسبه کارمزد خرید و فروش سهام ساده و ارزیابی میزان سودآوری یا بازدهی سبد سرمایه گذاری خود، میتوانید حد ضرر خود را تعیین و درمورد خرید، کاهش میانگین قیمتی و یا فروش سرمایه گذاری خود تصمیم بگیرید.
در تصویر زیر بخشی از درصدهای سودآوری موردنیاز برای میزان ضررهای فرضی ،محاسبه شده است.
حداقل سرمایه گذاری در بورس چه مقدار است؟
حداقل مبلغی که شما میتوانید اقدام به خرید سهم از طریق سامانه معاملات آنلاین نمایید، درحال حاضر مبلغ پانصد هزارتومان بهعلاوه کارمزدهای مربوط به معاملات میباشد. در موقعیت هایی که بورس شاهد عرضه اولیه یا انتشار سهم یک شرکت برای اولین بار به عموم مردم باشد، این مبلغ میتواند حتی کمتر باشد. این شرایط به راحتی نمایانگر امکان سرمایه گذاری با پول کم در بورس است. بنابراین اگر فردی هستید که به تازگی وارد بورس شدهاید و نمیخواهید در ابتدای کار مبلغ قابل توجهی را در این بازار سرمایه گذاری کنید، امکان ورود با حداقل مبلغ برای شما فراهم است.
همچنین لازم است بدانید که برای شما به عنوان یک فعال تازه وارد بورسی، امکان سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس از طریق ابزاری به نام صندوق سرمایه گذاری نیز فراهم است.شما با واریز وجه در این صندوقها وجه خود را با سایر سرمایه گذاران صندوق، بهصورت تجمیعی دراختیار مدیر صندوق که یک نهاد مالی دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار است، قرار میدهید و مدیر صندوق منابع تجمیع شده از شما و سایر سرمایه گذاران را در سهام و اوراق مشارکت بورسی سرمایه گذاری میکند.
بدین ترتیب وجه خرد سرمایه گذاران در یک استخر پولی قرار گرفته و با مبلغ قابل توجهی در بهترین گزینه های سرمایه گذاری که توسط کارشناسان سرمایه گذاری صندوق شناسایی میشوند، سرمایه گذاری میشود. بدینترتیب شما میتوانید با پذیرش ریسک کمتری در بورس سرمایه گذاری کنید.
حد ضرر چگونه محاسبه و مشخص میشود؟
۱۰% از مبلغ شما بدلیل منفی شدن روند قیمتی سهم، مشمول زیان میشود.
خلاصه مقاله
سرمایه گذاری در بورس، آسان است اما ساده نیست. شما به راحتی میتوانید با طی کردن فرآیندی که درحال حاضر بیشتر قسمتهای آن به صورت الکترونیکی و غیرحضوری طراحی شده، به آسانی به یک فعال بورسی تبدیل شوید. اما طی کردن فرآیندهایی مثل سجامی شدن، احرازهویت و ثبتنام و دریافت دسترسی به سامانه معاملات آنلاین کارگزاری، به معنی موفقیت در سرمایه گذاری در بورس نیست. شما نیازمند کسب دانش و صرف زمان و یادگیری هستید تا بتوانید به یک سرمایه گذار بورسی تبدیل شوید.
بورس فرصت سودآوری را از دو طریق برای شما فراهم میکند. اول، فرصت کسب بازدهی از طریق تفاوت بین قیمت خرید و فروش سهم است. به بیانی دیگر زمانی که شما با مطالعه و تحلیل، متوجه ارزندگی یک سهم میشوید آن را خریداری میکنید و زمانی که ارزش این سهم با رشد یا افزایش مواجه میشود، شما روی سرمایه گذاری خود سود میکنید. دومین فرصت کسب سود، دریافت سود نقدی به نسبت مالکیت شما در سهامداری شرکتی میباشد که سهم آن را خریداری کردهاید.
اگر تا زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه شرکت، شما سهامدار باشید، درصورتیکه شرکت سودآور بوده و با تصمیم اکثریت سهامداران اقدام به تقسیم سود نقدی نماید، شما معادل تعداد سهم خود ضربدر عدد سود تقسیمی، مشمول دریافت سود میشوید و در بازه زمانی اعلام شده توسط شرکت این وجه به صورت نقدی به حساب بانکی معرفی شده شما در سجام، واریز میگردد. دربرابر فرصت کسب سود، همیشه امکان زیان نیز برای سرمایه گذاری وجود دارد.
اما ابزارها و راههایی برای مدیریت این شرایط وجود دارد. برای کاهش ریسک باید دو استراتژی کلی تنوع سرمایه گذاری و افق زمانی بلندمدت را در برنامه معاملاتی خود لحاظ کنید.مشخص کردن حد ضرر نیز به عنوان معیاری کمی به اتخاذ تصمیم در شرایط مواجهه با ضرر به شما کمک میکند. این موضوع نباید به یک نگرانی برای شما تبدیل شود چرا که برای شروع سرمایه گذاری در بورس نیاز به مبلغ اولیه هنگفتی ندارید.حداقل مبلغ برای شروع معاملات در بورس از طریق سامانه معاملات آنلاین کارگزاری، پانصد هزار تومان بهعلاوه کارمزدهای مربوط به معاملات میباشد.
این مبلغ برای خرید سهام عرضه اولیه یعنی سهام شرکتی که برای اولین بار به عموم مردم از طریق بورس عرضه میشود، میتواند کمتر باشد.